Dağıdıcı Axalkalaki (31.12.1899) və

Dağıdıcı Axalkalaki (31.12.1899) və Şamaxı (13.02.1902) zəlzələləri Qafqazın seysmikliyinin öyrənilməsinə olan marağı bir qədər də artırdı və 1899-1908-ci illər ərzində bu ərazidə doqquz seysmik stansiya təşkil edildi: «Axalkalaki», «Şamaxı», «Bakı», «Balaxanı», «Batumi», «Borjomi», «Zurnabad», «Dərbənd» və «Pyatiqorsk». «Bakı» və «Balaxanı» stansiyaları Tselner-Repsold seysmoqrafları, «Pyatiqorsk» stansiyası Tselner rəqqası, qalan altı stansiya isə Boş rəqqasları ilə təchiz edilmişdi. Bu seysmik cihazların hamısı çox kiçik böyütməyə (V=15-50) malik olduğundan yalnız güclü zəlzələləri qeyd edə bilirdilər. Seysmik stansiyalar müntəzəm işləmədiyindən (I Dünya müharibəsi zamanı bütün stansiyalar öz işlərini dayandırmışdı) seysmik tədqiqatlar yalnız makroseysmik məlumatlara söykənirdi.
V.N.Veber [Veber, 1903] özünün və digər tədqiqatçıların məlumatları əsasında 1828, 1859, 1869, 1872 və 1902-ci il Şamaxı zəlzələlərinin yayılma sahələrini əhatələndirmiş və bu zəlzələlərin episentrlərinin Basqal-Şamaxı-Mərəzə xətti boyu yerləşdiyini göstərmişdir.
E.Rozental [Rosental, 1909] 1898-1908-ci illər ərzində Qafqazda baş vermiş zəlzələlərin məlumatları əsasında xəritə tərtib etmiş və zəlzələlərin tezliyi və intensivliyini göstərmişdir. A.İ.Mixailevskiy [Mixailevskiy, 1926] 1900-1926-ci illərin makroseysmik məlumatları əsasında Qafqazın seysmiklik xəritəsini tərtib etmişdir. Həmin xəritədə müəllif 24 seysmik sahə ayırmış və hər bir belə sahəni Rossi-Forel şkalası üzrə maksimal titrəyiş intensivlikləri ilə səciyyələndirmişdir.
1930-cu ildə Y.İ.Byus [Bös, 1930] yazdığı «ZSFSR seysmikliyinin oçerki» işində cənubi Qafqazın əsas zəlzələlərini təsvir etmiş və onların xəritəsini qurmuşdur. 1931-ci ildə müəllif bu icmalına 1830-1930-cu illərdə cənubi Qafqazın seysmikliyini səciyyələndirən xəritələr əlavə etmişdir. [Bös, 1931] Onlardan başlıcası ayrı-ayrı məntəqələrdə son 100 ildəki maksimal seysmik titrəyişləri göstərən seysmik xəritədir. Digər bir xəritədə isə ilk dəfə olaraq altı, yeddi, səkkiz bal intensivlikli (Merkallı-Kankanı şkalası üzrə) və səkkiz baldan yüksək intensivlikli sahələr verilir. Bu xəritədə Şamaxı bölgəsi ən yüksək intensivlikli sahəyə aid edilmişdir.
N.V.Malinovskiy öz işində [Malinovskiy, 1940], Talış zonasının və Zaqatala-Şəki bölgəsinin (Balakən, Zaqatala, Qax, Şəki, Oğuz və Qəbələ inzibati ərazilərinin) seysmik şəraitini araşdırır. 1853-1937-ci illər ərzində baş vermiş 76 zəlzələnin makroseysmik məlumatları əsasında müəllif ərazini müxtəlif intensivlikli seysmik sahələrə bölür. Ən yüksək seysmikliklə Zaqatala və Balakən rayonları seçilir. 1936-cı il sentyabrın 2-də baş vermiş zəlzələ burada 7-8 bal intensivliklə hiss olunmuşdur. Şəki ərazisində titrəyişlərin maksimal intensivliyi 7 balı aşmır. Qax, Oğuz və Qəbələ bölgələri daha aşağı intensivlikli (5 bal) seysmikliklə səciyyələnirlər.
Zəlzələlərin təkrarlanma tezliyinə görə Zaqatala bölgəsi birinci (100 ildə 28 zəlzələ), Şəki bölgəsi ikinci (100 ildə 25 zəlzələ), Balakən bölgəsi üçüncü (100 ildə 10 zəlzələ) yerdədir. Qax ərazisi tamamilə aşağı aktivliklə səciyyələnir, Oğuz və Qəbələ bölgələrində isə tək-tək zəlzələlər qeyd edilir.
1948-1955-ci illər ərzində Y.İ.Byus üç hissədən ibarət «Zaqafqaziyanın seysmoloji şəraiti» monoqrafiyasını nəşr etdirdi. [Bös, 1948, 1952, 1955] Bizim eranın 139-cu ilindən 1950-ci ilə qədərki dövrdə Zaqafqaziyada baş vermiş zəlzələlərin xronologiyasını verməklə bərabər, müəllif Zaqafqaziyanın şərq hissəsində dörd 8 ballı (Gəncə, Şamaxı, Abşeron və cənub-sərhəd) və dörd 7 ballı (Zaqatala-Nuxa (indiki Şəki)), Şuşa, Salyan və Lənkəran zonalar ayırır.
Zəlzələlərin yayılma sahələrinin analizi əsasında Y.İ.Byus Qafqazda seysmik titrəyiş intensivliyinin qeyri-bərabər sönməsini qeyd edir.
1950-ci ildə SSRİ Elmlər Akademiyasının Yer Fizikası İnstitutunun (keçmiş Geofizika İnstitutu) geoloji-geofiziki ekspedisiyası seysmik rayonlaşdırma xəritəsinin dəqiqləşdirilməsi məqsədilə Qafqaz ərazisində tədqiqat işləri aparmışdır.
Onlar makroseysmik məlumatlar və zəlzələ episentrlərinin sıxlığı xəritəsi əsasında Qafqazda bir-birindən seysmik aktivlik səviyyələri ilə fərqlənən bir neçə zona ayırmışdır. [Kirillova, 1960] Cənubi-şərqi Qafqazda Alazan-Əyriçay çökəkliyinin şimal hissəsi, Şamaxı bölgəsi və Abşeron yarımadası zonaları ayrılır.
Qafqazın geotektonik inkişaf tarixini və burada seysmik aktivliyin paylanması xüsusiyyətlərini araşdıran tədqiqatçılar belə qənaətə gəlmişlər ki, yüksək seysmik aktivlik tektonik planda aktiv yenidənqurma gedən ərazilərə xasdır.
XX əsrin ortalarından başlayaraq Azərbaycan ərazisində müntəzəm olaraq güclü və hiss olunan zəlzələlərin makroseysmik tədqiqi işləri aparılır (R.Ə.Ağamirzəyev, E.K.Gül, A.H.Həsənov, K.Ş.İslamov, F.T.Quliyev, İ.A.Qasımov, Ş.S.Rəhimov və b.). R.Ə.Ağamirzəyev 1940-1971-ci illər ərzində Şərqi Qafqazda baş vermiş, detallıqla tədqiq edilmiş güclü zəlzələlərin makroseys-mik sahələrini analiz edərək belə qənaətə gəlmişdir ki, bu ərazidə zəlzələlər qeyri-bərabər yayılmışlar və qeyri-dairəvi izoseystlərə malikdirlər. [Aqamirzoev, 1974] Onların makroseysmik sahələri seysmiklik törədən struktur boyunca dartılmış ellips formasındadır.
Azərbaycanda baş vermiş zəlzələlərin makroseysmik məlumatları əsasında F.T.Quliyev tərəfindən [Kuliev, 1987] İ0, M və H arasındakı əlaqələr tədqiq olunmuş və respublikanın dağlıq və depressiya zonaları üçün makroseysmik sahə tənliyinin fərqli əmsalları alınmışdır.
Zəlzələlərin makroseysmik tədqiqi əsasında təyin edilmiş makroseysmik episentrlə instrumental yolla müəyyənləşdirilmiş episentr arasında bəzən məkan fərqi də müşahidə edilə bilər. Məsələn, 29.11.1981-ci ildə İsmayıllıda baş vermiş zəlzələnin seysmik effekti 105 yaşayış məntəqəsində araşdırılmış və onların əsasında zəlzələ ocağının koordinatları və dərinliyi təyin edilmişdir. Məlum olmuşdur ki, makroseysmik episentr instrumental episentrə nəzərən 8-10 km şimal-şərqə şürüşmüşdür. Dərinlik isə hər iki halda eyni olub 10- km-ə bərabərdir (şək. 1).
25 noyabr 2000-ci ildə Xəzər dənizində 1,5 dəqiqə intenvalla maqnitudları M=5,8 və M=6,2 olan iki güclü zəlzələ baş verdi. Bu zəlzələ ən yüksək intensivliklə (6-7 bal) Abşeron yarımadasında və Abşerondan şimalda olan sahil boyu yaşayış yerlərində (Siyəzən, Giləzi, Dəvəçi və b.) hiss olundu. Zəlzələnin makroseysmik episentri ilə instrumental episentri 100 km-ə yaxın məsafə fərqinə malik olmuşdur (şək. 2).
Güman edilir ki, bu fərqlər seysmik ocağın horizontal uzunluğu və oradakı geoloji mühütin qeyri-bircinsliliyi ilə əlaqədardır. Lakin, bu amillər də bütün hallara aydınlıq gətirə bilmir.
Azərbaycan ərazisində zəlzələlərin makroseysmik sahələrinin məkan üzrə asimmetrik yayılması hallarına da təsadüf edilir. Tədqiqatçılar [Aqamirzoev, 1974; Qasanov, 2001] belə halları qırılma dislokasiyalarının ekranlaşdırma effekti ilə əlaqələndirirlər. Onların fikrincə, makroseysmik sahələrin anomaliyalarında müşahidə olunan seysmik effektin intensivliyinin kəskin düşməsi seysmik dalğaların qırılma zonalarında udulması hesabına baş verir və ya qırılma boyu kontaktda olan strukturların mühütlərinin anizotropiyası ilə əlaqədardır.

結果 (日本語) 1:

地震活動の研究のコーカサスの関心の破壊Akhalkalaki（1899年12月31日）とShamakhi（1902年2月13日）の地震が1908年と1899年にわずかに増加し、年間でエリア内9観測点では、されています： "Akhalkalaki"、 "Shamakhi"、 "タンク"、" Balakhani "、"ポート "、" Borjomi "、" Zurnabad "、"デルベント "と"ピャチゴルスク。 ""タンク"と "Balakhani" tselner-レプソルトseysmoqrafları局 "ピャチゴルスク" tselner駅、ダンサーが、残りの6つの駅を持つダンサーが空でした。このすべてが非常に小さい地震のデバイスができた（V = 15から50まで）を展開するためにのみ強い地震が記録されているです。isləmədiyindən定期的に地震観測点（第一次世界大戦の間に、私は彼らのワークステーションを中断）地震調査のみmakroseysmikからのデータに基づいていた。
Vnveber [ウェーバー、1903]とその1828に基づいて他の研究者は、1859年、1869年、1872年と1902年、そしてBasqalがShamakhi-Marazaに沿って配置されている地震の震源əhatələndirmisShamakhizəlzələlərinin有病領域。
Erozental [Rosentalの、1909] 1898年、1908年のために、地震は地震の頻度と強度に基づいてコーカサスに発生しており、マップを策定した。 aImixailevskiy [mixailevskiy、1926年]コーカサスに基づいてコンパイルさ1900から1926-IES makroseysmik地震マップ。地域の地図の作成者は、地震ロッシ-フォレルスケールの24が割り当てられ、このような各領域には、最大振動intensivlikləriによって特徴付けられる。
1930年、yIbyus [ボス、1930]、彼は南コーカサスでは、 "地震のTSFSRスケッチ"を書いたとマップは、メインzəlzələləriniを説明しました。1931年、1930年代の南コーカサスの1830年レビューの著者はseysmikliyiniは特性マップを追加しました。 [ボス、1931]過去100年間の地震マップ、最大震度titrəyisləriのさまざまな場所で、それらの中で最も重要。 6で初めてマップ、7、8点（スケー​​ルmerkallı-kankanı上）と8点の強度は高強度の領域である。 Shamakhi領域は、マップエリアの最高の強度を持っています。
自分の仕事にNvmalinovskiy [malinovskiy、1940]、およびタリシュゾーンのバクー〜シェキ領域（Balakan、Zagatala、ドライフルーツ、シャキ、OguzとGabala行政区域）は地震の条件を調べます。 76年間で1853から1937までの地震は、著者の面積に基づいて分割された震度makroseysmikの地域で発生していました。選択された最も高いSeysmiklikləZagatalaとBalaken領域。地震の強さで1936年9月2日7月8日のポイントは感じられました。シャキtitrəyislərinアスミル7点の領土の最大強度。ドライフルーツ、低い強度のOguzとGabala領域（5点）səciyyələnirlərseysmikliklə。バクー領域の
地震再発の頻度（28地震では100）、シェキ領域、第2（25地震では100）、第三Balakan領域（10地震では100）を配置します。面積が非常に低い活性ドライフルーツによって特徴付けられ、OguzとGabala地域の地震は1つだけです。
1948-1955年の間には、3つの部品yIbyus公表モノグラフ "南コーカサスにおける地震条件"で構成されています。 [空、1948年、1952年、1955年]年間139 ADの最大1950までの期間中に、南コーカサスで発生した地震の年表とともに、トランスコーカシア、著者の四点8（ガンジャ、Shamakhi、国境のアブシェロンと南）と4つの7点（Zagatala東部Salyanとレンコラン領域から-Nuha（現在シェキ））、シュシャ、。
コー​​カサスyIbyussonməsini内地震の地震振動強度の伝搬の解析に基づいて不均一である。
コー​​カサスの領土内で行われた研究の仕事の地震分帯図の地質学、地球物理学遠征の1950年、ソ連科学アカデミー物理学研究所（地球物理学研究所）推敲。
コー​​カサスmakroseysmikの地震の震央の密度マップに基づいて、各ゾーンには、地震活動のさまざまなレベルの数を持っています。 [Kirillova、1960]は、北コーカサスAlazan-Ayrichayうつ病、Shamakhi地域とアブシェロン半島の南東部にゾーンに分かれています。
配布コーカサスの地質構造発達史における地震活動の特徴、地域における高い地震活動を調査する研究者は、制度資産のテクトニック再建することを特徴とするという結論に達しました。
20世紀半ばに始まって、定期的にアゼルバイジャンの領土とは（rƏagamirzəyev、ekgul、AHHasanov、kSIslamov、ftquliyev、Iaqasımov、Ssrəhimovmakroseysmik行っ強い地震研究を感じるとb）。年間1940-1971-rƏagamirzəyev東部コーカサス、detallıqlaはmakroseys-MIKはこの領域で発生した地震の不均一な拡散が非円形izoseystlərəを持っていると結論付けた最強地震の領域を分析することにより検討した。 [Aqamirzoev、1974]地震makroseysmikフィールドの構造は楕円形に沿って引き伸ばされている。
makroseysmik [kuliev、1987]、I0、M、H、山に基づいアゼルバイジャンで発生した地震により、地域との方程式の異なるゾーンでうつ病率との関係を探るftquliyevはmakroseysmikだった。
2例の間で観察することができるインストゥルメンタルmakroseysmikepisentrlə空間的な差によって決定makroseysmik地震の震源地を研究しています。例えば、29.11。1981年には、地震Ismayilli 105集落の地震は、その中心座標と深さに基づいて、地震の影響を決定した検討を行った。発見したmakroseysmik 8〜10キロ震源の北東episentrəsurusmusdurツールです。両方のケースで10の深さと同じです - キロは（図1）に等しくなります。
発生maqnitudlarıM = 5.8、mは= 6.2 intenvalla 2強い地震カスピ海の2000年11月25日〜1.5分。最高Apsheron半島北部の海岸沿いの住宅地で、この地震の強度（6-7点）、Apsheron（Siyazan、Gilazi、Davachiなど。）が観察された。約100キロの地震の震央makroseysmik距離のインストゥルメンタル震央は（図2）を認識してきました。
これは、水平方向の長さと非bircinsliliyiに起因する地質地震採石muhutinのこれらの違いと思われます。しかし、これらの要因はすべてのケースで説明することはできません。
アゼルバイジャンmakroseysmikの例領土における地震の非対称の空間分布が発見されています。研究者[aqamirzoev、1974; qasanov、2001]に関連するこれらのケースを壊すdislokasiyalarınınekranlasdırma効果。彼らによれば、断層帯やコンタクト吸収に沿って破壊する地震波のmakroseysmik異常の耐震効果の強度の急激な低下はmuhutlərininに関連付けられている構造の異方性に起因します。